Historia pszczelarstwa na Słowacji i współczesna rzeczywistość

Pszczelarstwo na Słowacji ma długą historię. Wzmianki o pszczelarstwie na terenie tego kraju Europy Środkowej zawarte są w traktacie starożytnego greckiego historyka Herodota (484-425 pne), notatkach filozofa Priska (448), dokumencie klasztoru w Grońskim Benyadik (1075). ) oraz inne źródła pisane z przeszłości.

Od wieków pszczelarstwo na Słowacji było promowane przez księży, nauczycieli, a później naukowców, prawników oraz innych specjalistów i pasjonatów pszczelarstwa. Pierwsza książka o pszczelarstwie w języku słowackim została wydana w 1775 roku. Od 1849 r. w gazetach i czasopismach regularnie publikowane są wiadomości i informacje o pszczelarstwie.

Na początku XIX wieku zaczęły powstawać regionalne stowarzyszenia pszczelarzy, aw 1869 roku Stefan Zavodnik utworzył pierwsze stowarzyszenie pszczelarzy obejmujące całe terytorium Słowacji. W 1921 r. powstała w Svarino doświadczalna farma pszczelarska, aw 1928 r. pszczelarska stacja badawcza w Liptowskim Hradku, która w 1939 r. uzyskała status pszczelarskiego instytutu badawczego. Od 1923 r. ukazuje się fachowe pismo „Pszczelarz” (Vcelar). W 1932 r. ze środków zebranych przez pszczelarzy w Kralevie koło Senetsu utworzono publiczne centrum kulturalno-oświatowe – Pasiekę Pszczelarską. W 1975 roku na jego terenie powstało muzeum pszczelarstwa.

Okres po zakończeniu I wojny światowej do 1989 roku był okresem ciągłego rozwoju słowackiego pszczelarstwa. W 1920 r. było 91 tys., aw 1989 r. - 480 tys. rodzin pszczelich, dzięki czemu Słowacja stała się światowym liderem pod względem liczby rodzin pszczelich na kilometr kwadratowy (7,5 szt./km2). W latach osiemdziesiątych przedsiębiorstwa przetwórcze kupowały średnio 3,5 tys. ton miodu rocznie (w rekordowym 1982 r. – 5 tys. ton). Liczba pszczelarzy w tym okresie wyniosła 38 tys. osób.  

Wraz z końcem socjalistycznej Czechosłowacji i powstaniem na jej terytorium dwóch niezależnych państw na Słowacji, liczba gospodarstw państwowych i spółdzielczych zaczęła spadać, liczba pszczelarzy i rodzin pszczelich zmniejszyła się, a produkcja miodu spadła. Spadek w branży trwał przez dziesięć lat i zatrzymał się na początku 2000 roku. W dalszej kolejności intensyfikacja produkcji doprowadziła do podwojenia produktywności miodu przeciętnej rodziny pszczelej, a produkcja miodu w kraju wzrosła do 3,5-4 tys. ton rocznie. Pod względem spożycia miodu na mieszkańca (1,1-1,3 kg rocznie) Słowacja przewyższa dziś większość innych krajów UE.
Kluczowe wskaźniki słowackiego pszczelarstwa w 2015 roku:

 

Liczba pszczelarzy (tys. osób)  17,1

Liczba rodzin pszczelich (tys. sztuk) 279

Produkcja miodu (tony) 4296

Import miodu (tony) 2668

Eksport miodu (tony) 879

Produkcja miodu według regionów w 2015 r. (w tonach):

 

Bratysława  170

Zachodnia Słowacja 1700

Słowacja Środkowa  1259

Słowacja wschodnia  1167

Całkowity: 4296

 

Ostatnio popyt na miód na Słowacji rośnie szybciej niż jego produkcja. W efekcie import tego produktu wzrasta, a eksport maleje. Głównymi importerami słowackiego miodu są Czechy, Hiszpania i Niemcy. Dostawcy miodu na Słowację: Ukrainę, Mołdawię, Chiny i kraje UE. Istnieje kilka nowoczesnych zakładów przetwórstwa miodu, które spełniają normy UE.

Dynamika importu i eksportu miodu w latach 2013-2017 (tony):

 

 

                                  2013   2014   2015  2016  2017

Import miodu              5495   2870   2668  1587   1692

Eksport miodu             2027   1482   879    224     537

 

 

Rozwojowi pszczelarstwa na Słowacji sprzyja unikalna przyroda i bogata baza miodowa. Około 40% terytorium kraju zajmują lasy liściaste i iglaste, istnieje 9 parków narodowych i 14 wielkoobszarowych chronionych obszarów przyrodniczych o łącznej powierzchni 1,1 mln ha. Zdaniem ekspertów potencjał ten pozwala na znaczne zwiększenie produkcji miodu i innych produktów pszczelich – „w sprzyjających warunkach ekonomicznych”. Najwyraźniej te warunki jeszcze się nie rozwinęły.

Wraz z przystąpieniem Słowacji do UE w 2004 r. jej krajowy program rozwoju pszczelarstwa był wspierany dotacjami z budżetu UE. Na okres od 2016 do 2019 r. UE przeznaczyła na ten program 3,4 mln euro. Podobną kwotę przeznaczono ze słowackiego budżetu.

Badania w dziedzinie pszczelarstwa i jego produktów są prowadzone przez Instytut Pszczelarstwa w Liptowskim Hradku, Słowacką Akademię Nauk w Bratysławie, Uniwersytet Rolniczy w Nitrze, Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej w Koszycach oraz Specjalistyczny Instytut Przemysłu Spożywczego w Dolnym Kubinie. Hodowla głównej pszczoły miodnej w Słowenii - karniki - prowadzona jest przez 6 gospodarstw i 60 stacji - głośników.

Około 80% pszczelarzy ma mniej niż 20 rodzin pszczelich, około 20% – 21-150 rodzin pszczelich, a 0,3% – ponad 150 rodzin pszczelich. W 2015 roku było tylko 56 pszczelarzy zawodowych - właścicieli ponad 150 rodzin pszczelich. Wśród nich było kilku pszczelarzy z ponad 300 kolonii pszczół.

Ponad 90% pszczelarzy jest członkami dwóch stowarzyszeń pszczelarskich: Stowarzyszenia Pszczelarzy Słowackich (Slovenský zväz včelárov) założonego w 1957 r. – ABA, którego członkami jest większość pszczelarzy, oraz Związku Pszczelarzy Słowackich, odnowionego w 1990 r., których członkami jest 13% zorganizowanych pszczelarzy.

Komentarz Świata Pszczelarstwa:

Redakcja portalu dziękuje Milanowi Janko, który reprezentował ASP na stoisku tej organizacji podczas XXII Kongresu Apislavia w Moskwie, za broszurę: „SŁOWACJA, Witamy w małym dużym kraju!”. Wybrane fakty z tej broszury zostały wykorzystane podczas pisania tego artykułu.

A. Ponomariew

Źródło http://www.apiworld.ru/1538052651.html