Jak przebiega proces roju pszczół
Proces rojenia się pszczół jest naturalnym procesem reprodukcji rodzin pszczelich, jednakże w pasiekach przemysłowych rójka pszczół jest zjawiskiem niepożądanym, gdyż pszczoły przygotowując się do roju przestają pracować, a pszczelarze muszą spędzać dużo czasu na przywrócić warunki pracy rodzin pszczół. Dlatego pszczelarz musi znać odpowiedzi na wiele pytań dotyczących procesu rojenia się pszczół.
- Rojenie rodziny pszczół
- Czym jest rój pszczół?
- Co dzieje się w rodzinie pszczół podczas naturalnego roju pszczół
Rój rodziny pszczół
Co to jest rój pszczół?
Proces rojenia się pszczół jest naturalnym procesem reprodukcji rodzin pszczelich, jednakże w pasiekach przemysłowych rojenie pszczół jest zjawiskiem niepożądanym, gdyż pszczoły przygotowując się do roju przestają pracować, a pszczelarz musi spędzać dużo czasu na ich rojeniu. doprowadzić rodziny pszczół do stanu roboczego.
Dlatego pszczelarz zawsze ma wiele pytań: jak zapobiec rojeniu się pszczół, jak rozpoznać, że pszczoły przygotowują się do roju i wiele innych pytań związanych z rojem pszczół. Na początek przyjrzyjmy się, jak przebiega proces rojenia się pszczół lub co dzieje się w rodzinie pszczół podczas roju.
Co dzieje się w rodzinie pszczół podczas naturalnego roju pszczół
Proces roju pszczół jest długi i niepozorny. Przygotowanie pszczół do roju rozpoczyna się na długo przed opuszczeniem ula przez rój. Pierwszym sygnałem, który wskazuje, że pszczoły zaczynają przygotowywać się do roju, jest początek wylęgu dronów. Zewnętrzny stan pracy rodziny pszczół pozostaje taki sam, nadal wychowuje czerw i uczestniczy w zbieraniu miodu, ale w ulu niezauważalnie zaczynają zachodzić zmiany. Pszczoły zaczynają przebudowywać komórki robocze na komórki trutowe, królowa zaczyna składać coraz więcej jaj w komórkach trutowych, aby wykluć więcej trutni, ilość czerwiu pszczelego zaczyna się z każdym dniem zmniejszać.
W trakcie roju pszczół rodzina pszczół zaczyna powoli, ale systematycznie się powiększać, w związku z tym, że młode pszczoły opuszczają czerw, ilość otwartego czerwiu z każdym dniem staje się coraz mniejsza. Z tego powodu wiele pszczół nie jest zajętych pracą.
Jeżeli w normalnych warunkach pracy na larwę przypada 1–2 pszczół karmiących, to w tym stanie, w związku ze zmniejszeniem się czerwiu otwartego, na larwę przypada 2–3 razy więcej pszczół karmiących, w wyniku czego pszczoły karmiące produkują w nadmiarze ilość mleka niezbędną dla larw i zaczynają się nim karmić.
Dlatego też, gdy proces roju pszczół nabiera tempa, w organizmie robotnicy zachodzą zmiany fizjologiczne. U pszczół robotnic zwiększa się ilość tkanki tłuszczowej, rozwijają się jajowate rurki, gromadzi się nadmiar energii, pszczoły takie przestają latać, aby zbierać miód, wychowywać czerw i budować plastry miodu.
Rodzina pszczół wkracza w nową fazę procesu roju. W tej fazie pszczoły zaczynają składać mateczniki roju, a im starsza królowa, tym więcej mateczników zostanie zniesionych. Podczas gdy komórki królowej roju będą puste, tzw. suche miski. Ze znaków zewnętrznych wynika, że praca rodziny pszczół przygotowującej się do roju nie będzie odbiegać od pracy innych rodzin pszczelich. Jeśli w tym czasie rozpoczną się zbiory miodu lub pszczelarz podejmie działania zapobiegające rojeniu, wówczas powstałe mateczniki najprawdopodobniej zostaną zniszczone przez same pszczoły.
W przypadku braku odbioru miodu, nie zajęte pracą pszczoły robotnice utworzą skupiska pod dolnymi belkami ramek, można je także wyjąć z ula i zawiesić pod burtą. Jednocześnie pszczoły robotnice niepracujące w ulu, mimo znacznego wieku kalendarzowego, będą fizjologicznie młode, gdyż nie pracują i dlatego nie ulegają zużyciu. Jest to konieczne, aby po znalezieniu przez rój nowego domu pszczoły mogły szybko przystąpić do jego zakładania.
Na kolejnym etapie rozwoju stanu rojowego rodziny pszczół zachodzą nowe zmiany fizjologiczne w organizmie pszczoły robotnicy, mianowicie pszczoły ulegają degeneracji w pszczoły hubkowe, u których wykształcają się jajowody, dzięki którym mogą już składać jaja , ale dopóki w rodzinie jest królowa, pszczoły nie składają jaj. Niemniej jednak liczba zdegenerowanych pszczół w rodzinie pszczół szybko rośnie, w roju wylatującym z ula liczba takich pszczół z rozwiniętymi jajnikami może osiągnąć 50% lub więcej.
W procesie roju pszczół rozpoczyna się kolejna faza stanu roju rodziny pszczół - pszczoły zmuszają królową do składania jaj w przygotowanych miseczkach. Pod naciskiem pszczół królowa składa jaja do misek przez 3-5 dni, zapewniając przyszłej rodzinie pszczół gwarancję wylęgu matek.
Proces rojenia się pszczół postępuje dalej i w kolejnym etapie stanu roju rodziny pszczelej – na około tydzień przed pojawieniem się roju, rodzina pszczół zaczyna aktywnie wysyłać pszczoły zwiadowcze, które szukają miejsca, w którym rój odlecieć. Pszczoły te kontynuują poszukiwania, dopóki rój nie opuści ula.
Proces rojenia się pszczół wkracza w końcową fazę. Po złożeniu przez królową jaj w misach rojowych gwałtownie zmniejsza się tempo składania jaj, a aktywność robocza rodziny pszczół stopniowo maleje. Przestają zwracać uwagę na starą królową i stopniowo jej orszak rozpada się, stopniowo zmniejsza się liczba pszczół karmiących królową, a królowa zaczyna zmniejszać się zarówno pod względem masy, jak i objętości odwłoka. W ten sposób macica staje się lżejsza i zyskuje zdolność latania.
W miarę dojrzewania larw w komórkach mateczników roju kończą się wszystkie procesy fizjologiczne zachodzące w ciele robotnic i królowej.
Proces rojenia się pszczół dobiega końca i w momencie opuszczenia ula przez rój następuje nie tylko zmiana stanu fizjologicznego pszczół, ale także redystrybucja składu wiekowego pszczół robotnic w ulu, np. liczba dorosłych pszczół jest 8 razy większa niż pszczół będących w czerwiu w stadium larwalnym. Podczas gdy w zwykłej rodzinie pszczół robotnic stosunek ten jest tylko trzykrotnie większy.